Napisane przez Dr Age Gordon
- Konsekwencja w uzywaniu wybranej strategii. W malzenstwie mieszanym uzywamy tzw strategii OPOL (one parent, one language – jeden rodzic jeden jezyk), a w rodzinie polskiej po prostu mowimy do dziecka i miedzy soba po polsku. Wskazane jest jednak zadbanie o to, aby dziecko slyszalo czesto jezyk angielski (w przedszkolu, na angielskojezycznych playgrupach, wsrod angielskich rowiesnikow i znajomych). Polski rodzic nie powinien NIGDY mowic do dziecka po angielsku! (oczywiscie inna sytuacja kiedy wychowujemy dziecko dwujezycznie w Polsce i decydujemy sie na to, ze jeden rodzic mowi po polsku a drugi po angielsku).
- Niemieszanie jezykow przez rodzica – wiaze sie z punktem 1. Mieszanie spowoduje, ze male dziecko bedzie mialo metlik w glowie, wieksze zacznie do nas mowic po angielsku, a na to nie mozna pozwolic. Jezeli pozwolimy dziecku odpowiadac nam po angielsku mamy duze szanse, ze zamiast dziecka calkowicie dwujezycznego, bedziemy mieli dziecko, ktore zna jezyk polski biernie. Tego pozniej nie da sie odkrecic. Jezeli macie opory przed mowieniem do dziecka po polsku w angielskojezycznym otoczeniu, tutaj wyjasniam jak z tym sobie poradzic. Przez mieszanie rozumiem zarowno mowienie do dziecka w obu jezykach jak i uzywanie okropnych hybryd np. ‘Ladnie wygladasz przebrana za princese’.
- Stworzenie dziecku zbalansowanego srodowiska dwujezycznego. Jesli tylko jedno z rodzicow jest Polakiem, a dziecko spedza sporo czasu w anglojezycznym przedszkolu/szkole, zadbajmy o to, aby mialo towarzystwo polskich dzieci i znajomych jak najczesciej – poprzez polska szkole, polska grupe zabaw czy tez czeste kontakty z rodzina w Polsce i polskimi znajomymi tutaj. W takiej sytuacji jezyk polski nie bedzie jakims ‘dziwnym’ jezykiem jakim mowi mama, ale naturalnym jezykiem jakim posluguje sie dziecko i znaczna czesc jego otoczenia. Jezeli wyjedzamy na dluzej do Polski, zadbajmy o to, zeby dziecko mialo tam czesty kontakt z jezykiem angielskim. Dzieci szybko zapominaja!
- Rozpoczecie dwujezycznego wychowania od urodzenia. Stwierdzono naukowo, ze dziecko przestaje uzywac glosek nieslyszanych od rodzicow juz w wieku 9 miesiecy. Wazne jest takze, zeby pamietac, ze dziecko moze zapomniec jezyka az do 10 roku zycia. Czyli jesli wychowalo sie przez pierwszych pare lat w Polsce, a potem mowiono do niego po angielsku to niestety moze zapomniec.
- Jesli male dziecko miesza jezyki to jest naturalne. W pozniejszym wieku nie bedzie tego robilo, chyba ze sami nie dbamy o czystosc naszej polszczyzny I uzywamy koszmarnych polsko-angielskich zlepkow i tworow.
- Jesli twoje dziecko dwujezyczne ma problemy w angielskiej szkole i nauczyciel probuje ci wmowic, ze lepiej dla niego bedzie zaprzestac uzywania dwoch jezykow – nie sluchaj. Oznacza to, ze nauczyciel nie ma pojecia o wychowaniu dwujezycznym i nalezy go wyedukowac. Badania pokazaly, ze nie ma zadnego zwiazku miedzy wadami wymowy a wychowaniem dwujezycznym i ‘pozbycie’ sie polskiego w zaden sposob nie rozwiaze problemow dziecka. Jedynie co dziecko potrzebuje to pracy z logopeda.
Polish Educational Club 
Witam Agnieszko, w wielu punktach podzielam Twoje zdanie, lecz w jednym zupelnie nie. To, ze dzieci szybko zapominaja, a przeszlosc danego jezyka staje sie “czarna plama”, jest niemozliwe. To jest wbrew zasadom funktionowania pamieci. Znajomosc jednego jezyka moze zostac w przeciagu kilku lat “zasypana” innym jezykiem, ale nie zastapiona przez niego. Ja pamietam z przedszkola wierszyki i piosenki w obcym jezyku, ktorych od wiekow nie odswiezalam, to samo potwierdzila moja nauczycielka z jez. angielskiego, podajaca przyklady z wlasnego dziecinstwa. Pamiec szybko powraca, gdy sie ja odswiezy. Dziecko od niemowlaka wchlania szybko i bez oporow doslownie wszystko, pod warunkiem ze jego otoczenie nie ogranicza go w tym. W ten sposob powstaje podstawa, na ktorej rozwijane sa jego umiejetnosci. No ale dlaczego nie pamietamy, co sie dzialo do trzech lat? Swiadomie -nie, ale podswiadomie-tak, jak najbardziej. To by tlumaczyl fakt istnienia flashbacks 🙂 Pozdrawiam serdecznie.
Witaj Aniu, dzieki za komentarz:) Nie napisalam, ze dzieci ‘szybko zapominaja’ ani ze jezyk odchodzi w przeszlosc i zostaje ‘czarna plama’:) Napisalam, ze do 10 roku zycia dziecko moze zapomniec (ale nie musi). Isnieje sporo publikacji naukowych na ten temat, kiedy ktos nauczyl sie jezyka jako dziecko, a potem nie uzywal az do doroslego wieku i niestety ‘zapomnial’. W takim sensie, ze nie byl juz tak biegly w danym jezyku, jak osoba natywna, ani calkowicie dwujezyczny i sporo czasu mu zajelo zeby ten jezyk z powrotem ‘odkopac’:). O to wlasnie mi chodzilo, zeby rodzice pielegnowali jezyk ustawicznie i pomagali dzieciom go rozwijac w taki sposob, aby mogly rozmawiac na poziomie swojego wieku – czyli jako dorosli ludzie o literaturze, teatrze, polityce, nauce z odpowiednim zasobem slow w danym jezyku wlasnie. A wierszyki to i ja pamietam z dziecinstwa, zarowno polskie jak i angielskie czy rosyjskie, plus cala mase powiedzen lacinskich, niemieckich i francuskich, jako ze w domu takowych sie od zawsze uzywalo. Ale to nie znaczy, ze mowie biegle po francusku czy niemiecku, nie mowiac o lacinie:) Pozdrawiam serdecznie, Aga
Bardzo ciekawy temat Agnieszko i dziekuje Ci za odpowiedz. Czy posiadasz jakis ciekawy pomysl na utrzymanie dzieci (samotnie wychowujacych rodzicow) w znajomosci trzech jezykow? Pozdrawiam serdecznie. Ania
Dziekuje bardzo, Aniu. Dwojezycznosc to bardzo fascynujaca dziedzina jak rowniez trudne zadanie. Wystarczajaco trudne dla dwoch rodzicow, a podwojnie dla samotnego rodzica. Trojjezyczne wychowanie jest jeszcze trudniejsze. Mysle jednak, ze mozliwe przy duzym samozaparciu i ciezkiej pracy rodzica. Potrzebna jest tez oczywiscie pomoc zewnetrzna i duza konsekwencja. Nie znam dokladnie twoich okolicznosci, dlatego nie moge konkretnie doradzic. Ogolnie rzecz biorac, mysle ze rodzic powinien konsekwentnie uzywac wlasnego jezyka, szkola i otoczenie powinno byc zrodlem drugiego, a trzeci powinien pochodzic od drugiego rodzica i jego rodziny (zakladam, ze jakis kontakt jest), ewentualnie obcojezycznej opiekunki lub pozaszkolnej grupy zajec/dzieci dla ktorych ten jezyk jest pierwszym jezykiem. Jesli chcesz mozesz napisac do mnie na maila:) Pozdrawiam, Aga
Bardzo cenny wpis. Szczególnie mocno podpisuję się pod Twoim zaleceniem, by nie słuchać nauczycieli wymagających porzucenia języka polskiego. Pomimo tego, że UK od pokoleń jest tak bardzo wielokulturowym krajem, wciąż funkcjonuje tu wiele mitów o szkodliwości wielojęzyczności. Warto też wspomnieć, że nieużywany język nie zaniknie od razu, tylko napierw przejdzie w formę pasywną (samo rozumienie). I wtedy przez zwiększenie stymulacji można taki język uaktywnić. Pozdrawiam 🙂
Dziekuje za wpis. Podpisuje sie pod wszystkimi stwierdzeniami. Pozdrawiam serdecznie, Aga
Witam Pani Agnieszko.
Dziekuje za cenne informacje. Czy mozliwe jest jednak swiadome wyparcie jezyka przez dziecko? Moje 4,5 letnie dziecko swietnie porozumiewalo sie po angielsku dzieki pobycie w pzedszkolu i w zwiazku z tym zostalo zarekomendowane do rozpoczecia szkoly w jez. angielskim, aczkolwiek po niespelna 2 miesiacach w Polsce zaprzestalo uzywac angielskiego. Rozumie i odpowiada na pytania Yes, No, I don’t know, ale nic poza tym, twierdzac, ze “slowa sie pogubily”. Fakt, ze dziecko wrocilo do anglojezycznego kraju kilka dni temu, ale czy wyparcie jest mozliwe przez dziecko w ow wieku? Tymczasowo lamie punkt 1 i 2 gdyz probuje “przywrocic” dziecku pamiec.. Czy zna Pani takie przypadki i ewentualne skutki?
Pozdrawiam
Dorota
Pani Dorotko,
Mysle, ze to nie jest wyparcie, po prostu dziecko mialo spora przerwe, w ciagu ktorej, jak rozumiem nie mialo stycznosci z jezykiem angielskim w ogole. Nie mialo potrzeby uzywania jezyka angielskiego, gdyz bylo otoczone osobami mowiacymi w jezyku polskim. Wiec tymczasowo ‘zapomnialo’. Teraz kiedy jest z powrotem w anglojezycznym srodowisku, ‘pamiec’ wroci nie ma obawy i dziecko szybko wroci do bieglosci w tymze. Nie ma potrzeby lamania przez Pania pkt 1 i 2, prosze nadal mowic do dziecka tylko po polsku, zeby mu sie nie mieszalo i zeby swiadomie nie wybralo ‘latwiejszej’ drogi i zaprzestania mowienia do Pani i w ogole po polsku. Najlepszym podejsciem jest trzymanie sie konsekwentnie uzywania jezyka polskiego w rozmowach z dzieckiem, a jezyk angielski zostawic anglojezycznemu otoczeniu. Zapewniam, ze dziecko bedzie biegle mowic po angielsku w mgnieniu oka, co wiecej, ja mysle, ze ono wcale nie ‘zapomnialo’ po prostu po co ma mowic po angielsku do kogos, kogo ma zakategoryzowanego jako polskojezycznego (w tym wypadku mamy)?:))
Pozdrawiam serdecznie,
Aga